8.Sınıf Biyoteknoloji Konu Özeti

 

A- Biyoteknoloji nedir

Canlıların yapılarında çeşitli teknolojiler kullanılarak değişiklikler meydana getirmek, bu sayede ihtiyacımız olan ürünlerin üretilmesini sağlayan teknolojiye Biyoteknoloji denir.
Kısaca canlıların ekonomik olarak iyileştirilerek endüstride kullanımını sağlar.

B- Biyoteknoloji uygulama alanları nelerdir

a- GDO ürünler elde edilmesi
Canlıların gen yapısını değiştirerek yeni ve üstün özellikli ürünlerin elde edilmesini  sağlar. Besin değer yüksek, hastalıklara karşı bağışıklığı artırılmış  ve iklim şartlarına dayanıklı bitki ve hayvanlar üretilmiştir.

b- Genetik ıslah
Üstün özellikleri olan canlıların, bu özelliklerinin başka canlılarda toplanarak daha verimli canlılar üretilmesini sağlar.

c- Kök hücre tedavisi
Kordon kanı ve kemik iliğinden alınan hücreler ile felç, kanser ve genetik hastalıkların tedavi edilmesidir.

d- Aşı üretimi
Biyoteknoloji sayesinde mikroplara karşı aşı üretilmektedir.

e- Klonlama
Canlıların genetik olarak kopyasını oluşturmaktır. İlk genetik kopyalama Dolly adındaki koyunda gerçekleşmiştir

f- DNA parmak izi
Canlının vücut parçalarından alınan DNA'nın şifresinin belirlenmesidir.
Adli suçlarda, babalık testinde ve kalıtsal hastalıkların belirlenmesinde DNA parmak izi kullanılır.

g- Antibiyotik üretimi
Biyoteknoloji sayesinde gelişen mikrop çeşitlerine karşı yeni antibiyotik üretimi yapılmaktadır.

h- Yapay organ üretimi
Biyoteknoloji sayesinde böbrek, kalp ve akciğer yapay olarak üretildi.

C- Biyoteknoloji ürünleri nelerdir

1. Antibiyotik üretimi (Penisilin vb.)
2. Kirli suların arıtılması
3. Enzim içeren deterjanlar
4. Aşı ve serum üretimi
5. Hormon üretimi (İnsülin vb.)
6. Alkollü içecekler
7. Ekmek, sirke, maya, limon tuzu üretimi
8. Süt ürünleri
9. Meyveli yoğurt 

D- Biyoteknolojinin olumlu ve olumsuz yönleri

Biyoteknolojinin faydaları nelerdir

1. Biyoteknoloji sayesinde yeni ilaçlar üretilmektedir.
2. Hastalıkların tanı ve tedavisinde yarar sağlar.
3. Bazı hormon, antibiyotik  ve vitaminler üretilir.
4. Canlılarda bazı zararlı genlerin ayrıştırılmasını sağlar.
5. Yeni ve üstün özellikte (verimli, sağlıklı ve kaliteli) bitki ve hayvanların üretilir.
6. İnsanlarda zarar gören doku ve organların, yapay doku ve organla değiştirilir.
7. Kirli suların arıtılmasında biyoteknoloji ürünü bakteriler kullanılmaktadır.
8. Biyoteknoloji sayesinde bitkiler ve hayvanlar hastalıklara karşı dirençli olur.
9. Daha sağlıklı canlılar üretildiği için gübre ve ilaç kullanımı azalır, bu sayede çevre korunur.
10. Temizlik ürünleri daha az maliyetle üretilir.
11. Yapay doku ve organlar üretilmiştir.
12. Genetik hastalıklara karşı gen tedavisi ve kök hücreler kullanılmaktadır.
13. Sebze ve meyvelerin raf ömrü uzatılmıştır.

Biyoteknolojinin zararları nelerdir

1. Biyolojik silah yapımında kullanılır.
2. GDO (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) biyoteknoloji ürünüdür.
3. GDO ürünler insanlarda alerjiye ve başka hastalıklara neden olmaktadır.
4. GDO'lu ürünler dünyada DNA kirliliğine neden olmaktadır. Doğal ürünler gittikçe azalmaktadır.
5. Ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır.
6. Biyoteknoloji ile elde edilen tohumlar kısır olmaktadır. ( Üreticiden tekrar tohum almanız gerekmektedir.)
7. Biyoteknoloji canlılarda mutasyona neden olabilmektedir.
8. Biyoteknoloji gücüne elinde tutan şirketler ve ülkeler gelir dengesizliğine neden olmaktadır.

E- Geçmişten günümüze biyoteknolojinin gelişimi

Biyoteknolojinin gelişimi insanlık tarihi kadar eskidir.
Maya bakterileri ile sütün, biranın mayalanması ilk biyoteknoloji ürünü sayılabilir.

MÖ 4000 yıllarında sütün mayalanması ile yoğurt üretildi.
Mısırlılar maya kullanarak ekmek yaptılar.

1866 yılında Mendel genetik bilimine önemli katkılar sağlamıştır. Bezelye bitkilerini çaprazlayarak kalıtımın kurallarını buldu.

1882 yılında Hücre bölünmesinde kromozomları gözlemledi.

1920 İnek ve domuz pankreasından insülin üretildi.

1926 yılında Herman Mueller X ışınlarının meyve sineklerinde mutasyona neden olduğunu gözlemledi.

1950 yılında ilk yapay döllenme gerçekleştirildi.

1953 yılında James Watson ve Francis Crick DNA'yı çift sarmal yapıda olduğunu keşfettiler.
DNA'nın keşfi ile moleküler biyolojinin gelişimi yeni uygulama alanları geliştirmiştir.

1970 yılında yabancı genler bakterilere yerleştirilmiştir.

1978 Bakteri geni değiştirilerek insülin üretildi.

1982 yılında bakterilerden insülin üretildi.

1984 yılında genetik parmakizi yöntemini keşfedildi.

1986 yılında ilk biyoteknolojik aşı (Hepatit-B) üretildi.

1992 yılında askerlerin kimliklerinin belirlenmesinde DNA testi uygulandı.

1997 yılında klonlama yolu ile Dolly adı verilen bir koyun dünyaya geldi.

2003 yılında insan genom projesi ile insan DNA’sının haritası çıkarıldı.

Kanser, AIDS gibi hastalıkların tedavisinde biyoteknolojik çalışmalar devam etmektedir.

F-Biyoteknoloji alanında çalışan meslek dalları

Biyoteknoloji bir çok bilim dalı ile beraber çalışmaktadır.
Tıp, eczacılık, tarım ve hayvancılık, gıda, tekstil alanları biyoteknolojik çalışmalardan yararlanır.

Biyoteknoloji uygulamaları mikrobiyoloji, biyokimya, moleküler biyoloji, genetik, fizyoloji, genetik mühendisliği gibi farklı alanlardan yararlanır.

a- Mikrobiyoloji
Mikropları ve mikroorganizmaları inceleyen bilim dalıdır.

b- Biyokimya
Canlıların vücudundaki kimyasal maddeleri ve kimyasal olayları inceleyen bilim dalıdır.

c- Moleküler Biyoloji
Canlıların yapısındaki protein, nükleik asit ve enzim gibi yapıları inceleyen bilim dalıdır.

d- Genetik mühendisliği
Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek, onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapan bilim dalıdır.